Bij een hypothecaire volmacht geeft de kredietnemer aan een derde (veelal een vennootschap gelieerd aan de kredietgever) de toelating (de volmacht) om in naam en voor rekening van de kredietnemer een hypotheek te vestigen en een hypothecaire inschrijving te nemen (“de omzetting” van de hypothecaire volmacht genoemd) zodra de kredietgever dat nodig vindt. De kredietgever kan van deze mogelijkheid gebruik maken wanneer hij dit zelf nuttig acht en zonder dat hij de kredietnemer hiervan op de hoogte moet brengen.
Het verschil met een hypotheek bestaat er in dat de hypotheek nog niet wordt gevestigd en de hypothecaire inschrijving nog niet wordt genomen, maar dat de kredietnemer daartoe wel reeds zijn onherroepelijke toelating geeft.
Alle zelfstandige onroerende goederen (gebouwen, terreinen, …), alsook alle onroerende zakelijke rechten (recht van erfpacht, recht van opstal, vruchtgebruik). De volmacht kan betrekking hebben op de huidige en/of de toekomstige onroerende goederen en de huidige en/of toekomstige onroerende zakelijke rechten (recht van erfpacht, recht van opstal, vruchtgebruik) van de kredietnemer.
Een hypothecaire volmacht moet verplicht worden gegeven bij authentieke akte voor een notaris.
Aangezien de hypothecaire volmacht nog geen effectieve zekerheid verleent, stelt de vraag naar tegenstelbaarheid zich niet. Pas bij omzetting van de volmacht in een effectieve hypotheek zal een hypothecaire inschrijving worden genomen.
Bij de omzetting zal de notaris de diensten van RSZ, BTW en directe belastingen ondervragen en kunnen deze van rechtswege een inschrijving nemen welke in rang voor deze van de omzetting zal komen.
Het bedrag waarvoor een hypothecaire inschrijving kan worden genomen wordt gestipuleerd in de hypothecaire volmacht. Na de omzetting van de volmacht (voor maximaal het bedrag opgenomen in de hypothecaire volmachtovereenkomst), wordt dit in de authentieke akte bepaald.
Een hypothecaire volmacht kan voor één of meerdere specifiek(e) krediet(en) of voor alle huidige en toekomstige schulden van de kredietnemer bij de kredietgever (= een volmacht voor “alle sommen”).
De kosten van een hypothecaire volmacht zijn beduidend lager dan de kosten van een hypotheek (zie fiche “hypotheek”):
geen hypotheekrechten
slechts € 50 registratierecht
één vierde ereloon van de notaris
Daarnaast kan de kredietgever eventueel nog dossierkosten aanrekenen.
Bij een eventuele omzetting van de hypothecaire volmacht zullen de kosten verbonden aan het vestigen en inschrijven van een hypotheek verschuldigd zijn.
Tegenover deze lage kosten staat dat een hypothecaire volmacht nog geen volwaardige zekerheid biedt aan de kredietgever en deze laatste bijgevolg vrij is om te beslissen of deze vorm van zekerheid kan worden aanvaard of niet, afhankelijk van de specifieke elementen van de kredietaanvraag.